Rynek fotowoltaiczny w Polsce – analiza rynku

Dopłaty i opłaty związane z rynkiem fotowoltaicznym

 Zielone certyfikaty o tzw. opłaty zastępcze

W 2005 r. Polska wprowadziła mechanizm zbywalnych zielonych certyfikatów w celu spełnienia obowiązków określonych w dyrektywie 2001/77/WE. Zielony certyfikat (ZC) jest dokumentem, który dowodzi, że wyprodukowana energia elektryczna pochodzi z odnawialnych źródeł energii. ZC jest wydawany przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Polskie firmy zajmujące się produkcją, zaopatrzeniem i sprzedażą energii elektrycznej mają obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia obowiązkowej liczby ZC. Tak więc istnieje stałe zapotrzebowanie na te certyfikaty na rynku energii.

Sytuacja obecna

Obecna cena Zielonego Certyfikatu wynosi 218,79PLN z wyprodukowaną jedną megawatogodzinę (dane na dzień 02.09.2013r.[1]). Natomiast cena energii elektrycznej wynosi 195,52 PLN/MWh (dane na I kwartał 2013r.[2]). Powyższe ceny nie uwzględniają podatków pośrednich - VAT-u czy akcyzy. W związku z powyżej przedstawionymi informacjami producent zielonej energii elektrycznej otrzymuje obecnie 414,31 PLN//MWh.

W razie deficytu zielonych certyfikatów producent płaci tzw. opłatę zastępczą, która trafia do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Zarówno zakup energii z OZE, jak i opłata zastępcza to dodatkowe koszty, które przekładają się na końcową cenę energii. Jednostkowa wartość opłaty zastępczej wynosi obecnie 297,35 PLN[3]. Zatem spadanie cen zielonych certyfikatów poniżej tej ceny powinno być jedynie przejściowe, jak to jest obecnie (spowodowane zawirowaniami politycznymi wokół budżetu państwa).

Oznacza to, że cena zielonego certyfikatu jest obecnie ok. 80 PLN poniżej ceny opłaty zastępczej. Jeżeli trend będzie się utrzymywać, oznaczać to będzie, że system zielonych certyfikatów nie będzie się opłacać inwestorom, którzy nie zawarli wcześniej np. stosownych umów sprzedaży z przedsiębiorstwami energetycznymi.

Wykres 1– Zmiany cen Zielonych Certyfikatów w perspektywie czasu[4]

 

Hipotetyczna sytuacja po planowanym uchwaleniu ustawy o OZE

Projekt Ustawy o OZE utrzymuje cenę sprzedaży energii z OZE na poziomie 198,9 PLN/MWh, której wartość co roku ma być powiększana o inflację, ale nie może być wyższa niż średnia cena energii na rynku konkurencyjnym ustalona przez Prezesa URE - na podstawie art. 180 Prawa energetycznego.

Według projektu Ustawy o OZE jednostkowa wartość opłaty zastępczej ma wynosić 286,74 PLN/MWh i być stała przez 15 lat - bez waloryzacji o wskaźnik inflacji, co oznacza, że resort gospodarki nie uwzględnił ostatnich postulatów branży OZE, która dążyła do utrzymania obecnego mechanizmu naliczania opłaty zastępczej tj. powiększania jej co roku o wskaźnik inflacji. To idąc dalej ma być powodem zmniejszenia się funkcji stymulacyjnej jaką miałby odgrywać ten instrument za parę lat. Warto wspomnieć, że opłaty zastępcze, stanowią dochód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i należy je uiścić na wyodrębnione rachunki tego funduszu do dnia 31 marca każdego roku za poprzedni rok kalendarzowy.

Jeżeli ustawa o OZE wprowadzi w życie powyższe założenia projektowe, wówczas sprzedaż zielonej energii zacznie być w perspektywie czasu działalnością bardziej dochodową, co pozytywnie wpłynie na rozwój fotowoltaiki w Polsce.

Elektrownie, zakłady energetyczne i operatorzy sieci muszą udowodnić pochodzenie z OZE określonego procentu energii elektrycznej, którą sprzedają. Ministerstwo Gospodarki RP ustanowiło cel udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energii elektrycznej na następującym poziomie:

Tabela 1- Udział procentowy energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii w całkowitym krajowym zużyciu energii elektrycznej brutto[5]

Rok

Udział energii elektrycznej z OZE [%]

2010

7,53

2011

8,85

2012

10,19

2013

11,13

2014

12,19

2015

13,00

2016

13,85

2017

14,68

2018

15,64

2019

16,78

 

Jednakże obecnie nie istnieją jeszcze żadne przepisy w polskim prawodawstwie, które nakładają obowiązek osiągnięcia powyższych wskaźników w poszczególnych latach.

Przymus 20 procentowego udziału energii z OZE[6] w całkowitej wytworzonej energii w UE do 2020 r. jest czynnikiem, który najbardziej będzie stymulować rozwój fotowoltaiki w Polsce (wg dyrektywy unijnej 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009r. dla Polski wyznaczono cel 15 procentowego udziału energii z OZE w całkowitej wytworzonej energii) Bez dostosowania się do tych europejskich dyrektyw Polska będzie płacić olbrzymie kary, które mogą znacząco uszczuplić dostępny budżet, co mocno będzie przekładać się na sytuację finansową Polski. W związku z powyższym stwierdzeniem można wywnioskować, że rząd będzie mocno wspierać OZE i to w stopniu zadowalającym potencjalnych inwestorów.

 

Taryfy gwarantowane (feed-in tariff)

Projekt Ustawy o OZE przewiduje wprowadzenie tzw. taryf gwarantowanych. Zgodnie z projektem nowego systemu wsparcia, sprzedawcom energii produkowanej w mikro- i małych instalacjach OZE przysługiwać ma - w przeciwieństwie do systemu zielonych certyfikatów, który obejmie operatorów większych instalacji OZE - jednolita, stała stawka za sprzedawany do sieci prąd. Zgodnie z projektem ustawy o OZE, stałe taryfy mają przysługiwać do roku 2027, co gwarantuje właścicielom mikro- i małych instalacji OZE przewidywalny poziom przychodów.

 

Tabela 2- Porównanie taryf gwarantowanych dla OZE zaproponowane przez IEO[9]

Nazwa technologii i moc

Proponowane taryfy w projekcie ustawy o OZE z 26.07.2012r.

[PLN/kWh]

Stawka rekomendowana w analizie IEO [PLN/kWh]

Projekt Ustawy o OZE [PLN/kWh]

Systemy fotowoltaiczne zintegrowane z budynkiem do 10 kW

1,10

1,20

1,30[8]

Systemy fotowoltaiczne wolnostojące do 100 kW

1,10

1,10

Gruntowe 1,10

Dachowe 1,15

 

Powołując się na wypowiedź dyrektora Departamentu Energetyki Odnawialnej Ministerstwa Gospodarki Janusza Pilitowskiego powyższe stawki są cenami netto[10]. Informacja ta jest pozytywna dla rozwoju rynku mikro- i małych odnawialnych źródeł energii w perspektywie wejścia w życie nowego systemu wsparcia dla OZE oraz umożliwi szybszy rozwój w Polsce rozproszonych źródeł energii.

 

By lepiej zobrazować możliwy przychód osoby fizycznej lub prawnej poniżej przedstawiono tabelę przedstawiająca szacunkową średnią miesięczną produkcję energii z systemu 10kWp.

 

Tabela 3- Średnia miesięczna produkcja w Mikołowie na Śląsku

Miesiąc

Szacowana średnia miesięczna produkcja energii z systemu 10kWp [kWh]

STYCZEŃ

240

LUTY

435

MARZEC

755

KWIECIEŃ

1010

MAJ

1290

CZERWIEC

1100

LIPIEC

1210

SIERPIEŃ

1100

WRZESIEŃ

801

PAŹDZIERNIK

632

LISTOPAD

302

GRUDZIEŃ

188

SUMA ROCZNA

9063

 

Jak można zauważyć przy instalacji maksymalnej 10KWp można uzyskać ok. 9,0-9,5MWh rocznie, co w przeliczeniu dla gospodarstwa domowego może oznaczać przychód w wysokości od 11 700 PLN do 12 350 PLN.

 

 Opłata OZE[11]

Projekt Ustawy OZE przewiduje także wprowadzenie tzw. opłaty OZE. Mechanizm ten ma służyć pokrywaniu kosztów operatorów energetycznych wynikających z zakupu energii produkowanej w mikro- i małych instalacjach OZE po cenie wyższej niż rynkowa cena sprzedaży energii.

Opłatę OZE mają uiszczać odbiorcy końcowi - za pośrednictwem płatników opłaty OZE, którymi będą operatorzy systemu dystrybucyjnego (OSD) oraz odbiorcy bezpośrednio przyłączeni do sieci przesyłowej. Środki z tytułu opłaty OZE będą przeznaczane na pokrycie ujemnego salda powstałego u sprzedawcy zobowiązanego wskutek obowiązku zakupu energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji i małej instalacji.

Zgodnie z projektem ustawy o odnawialnych źródłach energii, płatnik opłaty OZE ma ustalać w taryfie za usługi przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej w rozumieniu przepisów prawa energetycznego opłatę końcową OZE równą wysokości stawki opłaty OZE obowiązującej w danym roku wyrażonej w PLN za 1 MWh.

 

Rysunek 1-  Opłata OZE[12]

Usługa udostępniania systemu przesy

Stawkę opłaty OZE netto, na dany rok kalendarzowy kalkulować ma Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE począwszy od roku 2014, która następnie jest publikowana do dnia 31 października każdego roku.
 

Opłatę OZE pobiera się nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2028r.

 

 



[1] http://ebiomasa.pl/index.php/bio/item/274-ceny-zielonych-certyfikatow-stale-rosna-donosi-tge

[2] http://gramwzielone.pl/trendy/6443/srednia-cena-energii-elektrycznej-w-i-kw-2013-r

[3] Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr 3 /2013 w sprawie zwaloryzowanej jednostkowej opłaty zastępczej jaką należy stosować w celu obliczenia opłaty zastępczej przy realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne za rok 2013, Warszawa, dnia 26 lutego 2013 r.

[4] Raport kwartalny grupy Fiten S.A. z lipca 2013r. obejmujący okres od maja 2012 do czerwca 2013 - ftp://ftp.cait.com.pl/Emitent/ESPI/2013/08/383976.dir/383976_01.dir/Skonsolidowany_raport_kwartalny_Grupy_Kapitalowej_FITEN_SA_za_II_kwartal_2013_roku-0.pdf

[5] RAPORT OKREŚLAJĄCY CELE W ZAKRESIE UDZIAŁU ENERGII ELEKTRYCZNEJ WYTWARZANEJ W ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, W KRAJOWYM ZUŻYCIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA LATA 2010 - 2019

[6] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r., Pakiet klimatyczno-energetyczny, nazywany skrótowo pakietem „3 x 20%” przyjęty w marcu 2007 roku przez Parlament Europejski i przywódców krajów członkowskich UE

[7] Gramwzielone.pl

[8] Wg ekspertów zagwarantowanie dopłaty w takiej wysokości jest mało realne. Szacuje się, że najbardziej prawdopodobną stawką będzie stawka na poziomie 1,10-1,20 PLN/kWh.

[9] Analiza możliwości wprowadzenia systemu Feed-In-Tariff dla mikro i małych instalacji OZE, Warszawa 2012, str. 86.

[10] http://gramwzielone.pl/energia-sloneczna/4663/taryfa-gwarantowana-netto-czy-brutto-znamy-odpowiedz

[11] http://gramwzielone.pl/trendy/4016/oplata-oze-czyli-nowosc-w-projekcie-ustawy-o-oze-na-czym-polega

[12] Ministerstwo Gospodarki